Energija, motivacija i pažnja tokom treninga ili takmičenja predstavljaju uz ostale komponente pripreme, veoma bitne detalje od kojih može da zavisi uspeh u sportu. Motivacija je pokretanje aktivnosti čoveka i usmeravanje na određene objekte, trajanje i intenzitet aktivnosti. Pažnja predstavlja važnu psihičku funkciju opažanja, mišljenja i pamćenja koje se usmeravaju u jednom pravcu na određene draži i dovode ih u svest (Lazarević, 2003). Jasno je da sportisti moraju biti motivisani kako tokom treninga, tako i na samo takmičenju kako bi bili u prilici da ostvare dobar rezultat.
Takođe, koncentracija ili fokus na određene zadatke u sportskoj aktivnosti su druga stvar od velikog značaja. Tek posle ove dve stvari dolazi fizička sprema i raspoloživost energije za izvršavanje sportskih zadataka. Razumevajući ovaj koncept moždane biohemije kod čoveka jasno je da ishrana koja prethodi treningu ili takmičenju treba da bude bazirana na podizanju ekscititornih (pobuđujućih) neurotransmitera u mozgu (dopamina i acetilholina), koji su odgovorni za mentalnu energiju, mišićnu kontrakciju, pažnju, memoriju sportiste i neophodni su tokom treninga i takmičenja.
Da bi se ovi efekti dobili neophodno je da ishrana sadrži određene nutrijente (aminokiseline) koji su prekursori biohemijskih molekula – neurotransmitera (dopamina i acetilholina) koji podižu mentalnu energiju, poboljšavaju mišićnu kontrakciju, utiču na bolju pažnju i memoriju. To su pre svega fenilalanin i tirozin kao prekursori dopamina, a zatim holina kao glavnog pokretača lučenja acetilholina.
U suprotnom, ako ishrana sadrži nutrijente koji su odgovorni za podizanje inhibitornih (smirujućih) neurotransmitera (serotonin i GABA), poput hrane bogate ugljenim hidratima može doći do manjka ili opadanja mentalne energije, motivacije i pažnje a samim tim i izostajanja adekvatnog takmičarskog naboja sportiste. Naime, ugljeni hidrati snažno podržavaju lučenje serotonina koji pripada inhibirajućim neurotransmiterima i odgovoran je za osećaj smirenosti i zadovoljstva, što nije poželjno pred takmičenje.
U savremenoj ishrani u sportu važno je voditi računa da sportista ima adekvatnu nervnu stimulaciju pred trening ili takmičenje, što se osim trenažnih metoda, može postići i specifičnom ishranom pred fizičku aktivnost. Neurotransmiteri dopamin i acetilholin utiču snažno na poboljšanje mentalne energije, motivacije i pažnje kod čoveka a evidentno mogu doprineti da trenažni efekti daju najbolje rezultate.
Autor: Dragutin Stojmenović
